Co to jest pokrzywka u dzieci i jak wygląda?

Pokrzywka na skórze dziecka: objawy i bąble pokrzywkowe

Pokrzywka u dzieci to częsta choroba skóry, która objawia się nagłym pojawieniem się bardzo swędzących, rumieniowo-obrzękowych zmian skórnych. Te charakterystyczne wykwity, zwane bąblami pokrzywowymi, pojawiają się zazwyczaj gwałtownie i co istotne, ustępują w ciągu kilku-kilkunastu godzin, nie pozostawiając po sobie żadnego śladu. Mechanizm powstawania pokrzywki związany jest ze zwiększoną przepuszczalnością drobnych naczyń włosowatych skóry, prowadzącą do miejscowego obrzęku, głównie pod wpływem działania histaminy. Pokrzywka u dziecka jest schorzeniem nieprzenoszalnym, co oznacza, że nie można się nią zarazić od innej osoby.

Jak wygląda pokrzywka u dziecka? Charakterystyka zmian skórnych

Pokrzywka u dziecka manifestuje się przede wszystkim na skórze w postaci charakterystycznych bąbli. Są to uniesione nad powierzchnię skóry wykwity, o różowym lub czerwonym zabarwieniu, często z bladym centrum. Bąble mogą przybierać różne kształty i rozmiary – od drobnych plamek po duże, zlewające się ze sobą obszary. Ich nieznośny świąd jest dominującym objawem, który może znacząco wpływać na samopoczucie dziecka i zakłócać jego codzienne funkcjonowanie. Warto zaznaczyć, że bąble pokrzywkowe szybko się przemieszczają i znikają, aby w innym miejscu pojawić się ponownie. Obrzęk naczynioruchowy, będący odmianą pokrzywki, charakteryzuje się głębszym obrzękiem skóry i tkanki podskórnej, co może dotyczyć również błon śluzowych i utrzymywać się dłużej, nawet do dwóch dób.

Pokrzywka u dzieci – przyczyny i czynniki wywołujące

Alergia a pokrzywka u dzieci: pokarmy, leki i inne alergeny

Alergia jest jedną z najczęstszych przyczyn pokrzywki u dzieci. Do grupy pokarmów, które mogą wywoływać reakcję alergiczną i tym samym pokrzywkę, zalicza się przede wszystkim mleko krowie, jaja, orzechy, ryby, owoce morza oraz pszenicę. Również niektóre leki, zwłaszcza antybiotyki (np. penicyliny, cefalosporyny) i niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), mogą być silnymi alergenami. Jad owadów, takich jak pszczoły czy osy, również stanowi potencjalne ryzyko wystąpienia pokrzywki u dzieci, szczególnie po użądleniu. Inne alergeny środowiskowe, takie jak pyłki roślin czy roztocza kurzu domowego, rzadziej są bezpośrednią przyczyną pokrzywki, częściej wiążą się z innymi chorobami alergicznymi.

Przyczyny fizyczne i infekcje jako czynniki prowokujące pokrzywkę

Oprócz alergii, istnieją również czynniki fizyczne, które mogą prowokować wysiew bąbli pokrzywkowych u dzieci. Należą do nich: ucisk na skórę (pokrzywka dermograficzna), zimno (pokrzywka z zimna), ciepło, woda (pokrzywka cholinergiczna, związana z potem), a także światło słoneczne (pokrzywka słoneczna). Infekcje stanowią kolejną ważną grupę czynników wywołujących pokrzywkę. Mogą to być infekcje bakteryjne (np. zakażenia paciorkowcami, ogniska utajonego zakażenia), wirusowe (np. zapalenie wątroby typu B, wirusy Coxsackie) lub pasożytnicze (np. owsica, lamblioza). W rzadszych przypadkach, pokrzywka u dzieci może być związana z chorobami tarczycy lub innymi schorzeniami ogólnoustrojowymi.

Diagnostyka i leczenie pokrzywki u dzieci

Jakie leki stosuje się w leczeniu pokrzywki u dzieci?

Podstawową rolę w leczeniu pokrzywki u dzieci odgrywają leki przeciwhistaminowe, zwane również antyhistaminami. Zaleca się stosowanie preparatów drugiej generacji, które charakteryzują się mniejszą sennością i dłuższym działaniem. W przypadku cięższych postaci pokrzywki, szczególnie gdy towarzyszy jej obrzęk naczynioruchowy, lekarz może rozważyć krótkotrwałe podawanie glikokortykosteroidów, które działają silnie przeciwzapalnie. Ważne jest, aby wszelkie leczenie zawsze odbywało się pod kontrolą lekarza, który dobierze odpowiedni preparat i dawkowanie do wieku i wagi dziecka.

Leczenie pokrzywki ostrej i przewlekłej u dzieci

Pokrzywka u dzieci najczęściej ma charakter ostry, co oznacza, że trwa krócej niż 6 tygodni. W takich przypadkach jest ona zwykle samoograniczająca się i ustępuje po wyeliminowaniu czynnika sprawczego. Kluczowe jest ustalenie i unikanie czynnika wywołującego objawy, co może obejmować dietę eliminacyjną w przypadku podejrzenia alergii pokarmowej lub unikanie określonych leków. Pokrzywka przewlekła, trwająca dłużej niż 6 tygodni, wymaga bardziej szczegółowej diagnostyki i często leczenia specjalistycznego. W przypadku pokrzywek fizycznych, w niektórych sytuacjach można próbować powolnego przyzwyczajania pacjenta do kontaktu z bodźcem, który wywołuje objawy.

Badania w diagnostyce pokrzywki u dzieci

W przypadku nawracającej lub przewlekłej pokrzywki u dziecka, lekarz może zlecić szereg badań diagnostycznych. Istotne znaczenie ma badanie kału w kierunku obecności pasożytów jelitowych, które mogą być przyczyną dolegliwości. Należy również poszukiwać ognisk utajonego zakażenia, takich jak chore zęby, ropne migdałki czy przewlekłe zapalenie zatok. W zależności od podejrzewanej przyczyny, lekarz może zlecić testy alergiczne (skórne lub z krwi), badania obrazowe, a także konsultacje z innymi specjalistami, na przykład alergologiem, dermatologiem lub gastroenterologiem.

Pokrzywka u dzieci: porady i profilaktyka

Jak zapobiegać nawrotom pokrzywki u dziecka?

Zapobieganie nawrotom pokrzywki u dziecka polega przede wszystkim na identyfikacji i unikaniu czynników wywołujących objawy. Oznacza to ścisłe przestrzeganie zaleceń dietetycznych w przypadku alergii pokarmowych, unikanie leków, które wcześniej wywołały reakcję, oraz minimalizowanie kontaktu z alergenami środowiskowymi. Ważne jest również unikanie czynników fizycznych, które prowokują wysiew bąbli, na przykład nagłego ochłodzenia lub przegrzania ciała, silnego ucisku na skórę czy nadmiernego pocenia się. Warto również obserwować potencjalne czynniki prowokujące i dokumentować je, na przykład poprzez robienie zdjęć zmian skórnych i notowanie, co mogło poprzedzać ich pojawienie się (np. nowe pokarmy, stres, infekcje). W przypadku wystąpienia objawów obrzęku naczynioruchowego, takich jak obrzęk warg, języka czy trudności z oddychaniem, należy niezwłocznie wezwać pogotowie ratunkowe lub udać się do lekarza, gdyż stanowi to stan zagrożenia życia.