Marek Karewicz: życiorys legendy polskiej fotografii

Marek Andrzej Karewicz (1938-2018) to postać, która na zawsze wpisała się w historię polskiej fotografii, szczególnie tej związanej z muzyką. Choć jego życie zakończyło się w 2018 roku, jego dziedzictwo żyje dzięki milionom negatywów i niezliczonym zdjęciom, które dokumentują epokę polskiego i światowego jazzu oraz rocka. Karewicz był wszechstronnym artystą – fotografikiem, dziennikarzem muzycznym, autorem radiowym i telewizyjnym, a także gorącym animatorem życia jazzowego. Jego pasja do muzyki i niezwykłe oko do uchwycenia ulotnych chwil sprawiły, że jego prace stały się ikonami. Studia na Wydziale Operatorskim Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej w Łodzi dały mu solidne podstawy techniczne, które z powodzeniem wykorzystywał w swojej artystycznej wizji. Jego styl fotograficzny, charakteryzujący się mocną fakturą, często stosowaną nieostrością i ziarnistością, nadawał zdjęciom unikalny, artystyczny wymiar, podkreślając emocje i dynamikę uchwyconych scen.

Początki kariery i wpływ Leopolda Tyrmanda

Droga Marka Karewicza do świata fotografii rozpoczęła się pod koniec lat 50. XX wieku, kiedy to na namowę Leopolda Tyrmanda, wybitnego pisarza i publicysty, zaczął na poważnie zajmować się fotografią. Tyrmand, sam będący miłośnikiem jazzu i aktywnie działający w jego środowisku, dostrzegł w młodym Karewiczu talent i potencjał. Ta znajomość okazała się kluczowa dla rozwoju kariery artysty. To właśnie Tyrmand zachęcił go do dokumentowania sceny muzycznej, która w tamtych czasach przeżywała swój rozkwit, zwłaszcza w kontekście jazzu. Karewicz, który sam w młodości grywał na trąbce i kontrabasie w zespołach jazzowych, doskonale rozumiał niuanse i atmosferę panującą na scenie i w klubach. Wpływ Tyrmanda nie ograniczał się jedynie do zachęty, ale także kształtował jego spojrzenie na fotografię jako narzędzie do dokumentowania kultury i życia społecznego.

Niezapomniane zdjęcia światowych gwiazd muzyki

Marek Karewicz miał niezwykłą umiejętność nawiązywania kontaktu z artystami i uchwycenia ich autentycznego oblicza. Jego obiektyw dokumentował występy i portrety niezliczonych światowych gwiazd muzyki. Wśród nich znaleźli się tacy giganci jak Miles Davis, Ray Charles, The Rolling Stones, Ella Fitzgerald czy Duke Ellington. Szczególną więź nawiązał z Milesem Davisem, który po zobaczeniu zdjęć wykonanych przez Karewicza miał stwierdzić, że są to najlepsze fotografie, jakie kiedykolwiek mu zrobiono. Jego portret legendarnego trębacza został nawet powiększony do imponujących rozmiarów dziesięciu metrów, co świadczy o sile i wyrazistości tej pracy. Podobnie Ray Charles wyraził swoje uznanie, określając zdjęcia Karewicza jako najpiękniejsze, jakie kiedykolwiek mu wykonano. Te historie tylko potwierdzają, że Marek Karewicz potrafił uchwycić esencję artysty, jego geniusz i charyzmę.

Fotograficzny ślad Marka Karewicza w historii muzyki

Okładki płytowe, które zdefiniowały epokę

Marek Karewicz pozostawił po sobie trwały ślad w historii polskiej fonografii, tworząc około 1500 okładek płytowych. Jego prace nie były jedynie estetycznym dodatkiem do muzyki, ale często stanowiły integralną część artystycznego przekazu albumu, definiując jego charakter i zapadając w pamięć słuchaczy na lata. Szczególnie znaczący był jego wkład w serię „Polish Jazz”, dla której tworzył okładki, budując wizualną tożsamość tego kultowego cyklu. Przełomową okładką, która zapisała się złotymi zgłoskami w historii polskiego big-beatu, była ta dla albumu „Blues” zespołu Breakout. Jego umiejętność uchwycenia ducha muzyki i przełożenia go na język wizualny sprawiła, że okładki autorstwa Karewicza stały się ikonami, nierozłącznie związanymi z muzyką, którą reprezentowały.

Warszawskie kluby i życie muzyczne

Przez wiele lat Marek Karewicz był nieodłącznym elementem warszawskiej sceny muzycznej, szczególnie tej jazzowej i rockowej. Jego obecność była stałym punktem w takich legendarnych miejscach jak Hybrydy, Remont czy Jazz Club Tygmont. To właśnie tam, w sercu muzycznego życia stolicy, dokumentował koncerty, jam sessions i atmosferę panującą wśród artystów i publiczności. Jego zdjęcia oddają puls tamtych czasów, energię młodych muzyków i pasję, która napędzała całe środowisko. Klub Tygmont do dziś pielęgnuje pamięć o artyście, prezentując stałą wystawę jego fotografii, która stanowi swoiste muzeum polskiego jazzu i rocka widziane przez pryzmat obiektywu Karewicza.

Dziedzictwo i upamiętnienie artysty

Nagrody, odznaczenia i hołdy dla Marka Karewicza

Marek Karewicz za swoją wybitną twórczość i wkład w polską kulturę został uhonorowany licznymi nagrodami i odznaczeniami. W 2003 roku otrzymał Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, co jest wyrazem uznania dla jego zasług dla państwa. W 2014 roku mieszkańcy jego rodzinnego miasta uhonorowali go tytułem honorowego obywatela Tomaszowa Mazowieckiego. W 2016 roku, doceniając jego całokształt działalności, otrzymał Nagrodę Muzyczną Programu Trzeciego – „Mateusz”. Dwa lata wcześniej, w 2012 roku, został uhonorowany Złotym Fryderykiem, również za całokształt dorobku artystycznego. Te prestiżowe wyróżnienia świadczą o tym, jak ważną postacią był Marek Karewicz w świecie polskiej kultury i muzyki, a jego prace były doceniane zarówno przez środowisko muzyczne, jak i przez instytucje państwowe.

Archiwum fotograficzne w Bibliotece Narodowej

Ogromne i bezcenne archiwum fotograficzne Marka Karewicza, liczące około 2 milionów negatywów, stanowi świadectwo jego niezwykłej kariery i bogatego dorobku. W 2013 roku, aby zapewnić jego trwałość i dostępność dla przyszłych pokoleń, zostało ono przekazane do Biblioteki Narodowej. To kluczowe wydarzenie gwarantuje, że prace artysty będą odpowiednio przechowywane, katalogowane i udostępniane badaczom, historykom muzyki, studentom oraz wszystkim miłośnikom fotografii i kultury muzycznej. Dzięki tej decyzji, wizualna historia polskiego i światowego jazzu i rocka, uchwycona przez Marka Karewicza, pozostanie żywa i dostępna dla kolejnych pokoleń, inspirując i edukując.